Hazal Yalın
Bu haftaki seçkinin ilk maddesi, Azerbaycan’ın kültürel yaşamında ve onun feodal üstyapıya karşı aydınlatılmasında çok değerli bir rol oynayan bir derginin anısına saygı duruşunda bulunuyor: Molla Nasreddinİlk sayısı 7 Nisan 1906’da Tiflis’te yayımlandı. Dergi 1930’da yayınına son verdi.
Kommersantradyosu” FM Kıdemli yorumcu Dmitriy Drize’nin Türkiye yorumu da gazetenin sayfalarına taşındı. Drize, Türkiye’de seçim sonrası temel sorunun öngörülemezlik-belirsizlik olduğunu düşünüyor.
EADAilyI. Levitas ise haftanın öne çıkan olaylarını dikenli üslubuyla yorumlamıştır.
‘Molla Nasreddin 117 yaşında’
Calil Mamedkulizade ve Omar Faik Nemanzade tarafından kurulan Azerbaycan mizah dergisi “Molla Nasreddin” İlk baskısı 7 Nisan 1906’da Tiflis’te yayınlandı ve hızla popülerlik kazandı. Daha sonra Tebriz ve Bakü’de neşredildi. Çeyrek asırda toplam 748 sayı çıktı; 20. yüzyılın başında Azerbaycan kültürünün en önemli temsilcilerinin eserleri burada yayınlandı. …
Nahçıvan’da doğan Çal Mamedkulizade, 1887’de Gori Muallim Mektebi’nden mezun oldu ve köy okullarında öğretmenlik yaparak ilk düzyazı ve tiyatro eserlerini yazdı. 1903’te Tiflis’e taşındı. “Doğu Rus” Gazete için çalışmaya başladı. Aynı şekilde ünlü gazeteci Muhammed-ağa Shahtahtinskiy de Azerice yazmıştır.
Omar Faik Nemanzade Tiflis vilayetinde doğdu, İstanbul’da eğitim gördü, 1893-1903 ortalarında Azerbaycan’ın çeşitli şehirlerindeki okullarda öğretmenlik yaptı, ardından gazeteciliğe geçiş yaptı. Bunların ortasında farklı gazetelerde yazdı. “Doğu Rus” Ayrıca vardı. Mamedkulizade ve Nemanzade burada tanışmış, dostlukları burada başlamış ve edebiyat dergisi çıkarma fikri burada doğmuş.
“Doğu Rus” Ocak 1905’te yayını durdurdu, Mamedkulizade ve Nemanzade bir miktar para buldular, Şahtahtinskiy’in gazetesi için yurt dışında sipariş verdiği matbaayı iyi durumda satın aldılar. Mart 1905’te “Heyrat” adında yeni bir matbaa faaliyete başlamış, 7 Nisan 1906’da ise adını yarı efsanevi doğu satın almasından alan fotoğraflı mizah dergisi çıkarılmıştır. “Molla Nasreddin” İlk sayısı burada yayınlandı. …
Molla Nasreddin dergisi karikatürü: Müslüman aydın ve eşi: Kafkasya’da ve Paris’te… (altyazı)“Molla Nasreddin” sekiz sayfa çalışıyordu; yarısını renkli fotoğraf ve karikatürlerle doldururken, kalan dört sayfada öykü ve köşe yazılarından şiir ve kıssalara kadar çeşitli edebi mizah metinleri yer alıyordu. Derginin etrafında hızla sürekli bir yazar kümesi ortaya çıktı; Bunların arasında Mirza Alekber Sabir, Abdurrahimbek Ahverdiyev, Mamed Said Ordubadi gibi yazar ve şairler, Oskar Şmerling, İosif Rotter, Azim Azimzade gibi çizerler de vardı. …
Fakat “Molla Nasreddin” Sadece ateşli destekçileri değil, aynı zamanda uzlaşmaz düşmanları da vardı. Müslüman ulemanın temsilcileri, yazı işleri müdürü Mamedkulizade’yi irtidatla suçlayarak fetvalar yayınlıyorlardı; Tiflis valisi sürekli gazeteyi yasaklıyordu; İran’da, hükümetin emriyle derginin nüshaları hâlâ gümrüklerde yakılıyordu. …
Derginin son sayısı 7 Ocak 1931’de Bakü’de çıktı; Bir yıl sonra 4 Ocak 1932’de Çal Mamedkulizade öldü. (L. Musayeva / Vestik Kavkaza,5 Nisan)
‘Çok fazla ifs, istikrar yok’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’a “Nasılsın?” diye sordu. görüşmeler başlamadan önce. diye sordu. Bakan, her şeyin yolunda olduğunu söyledi. Lavrov çalışma ziyareti için Ankara’da. Daha önce meslektaşı Çavuşoğlu ile düzenlediği basın toplantısında tahıl anlaşmasına ilişkin şikayetleri dile getirdi ve Rusya, Ukrayna ve Batı arasında bir görüşme olasılığına değindi.“Ъ FM” Siyaset yorumcusu Dmitriy Drize, Kremlin’in asıl sorununun Türkiye’deki cumhurbaşkanlığı seçimleri olduğunu düşünüyor:
Türkiye, muhtemelen yeni bir dönemi başlatacak olan cumhurbaşkanlığı seçimlerini bekliyor. Ülkenin şu anki lideri olan Erdoğan kaybeder ve görevden ayrılırsa Rusya için büyük bir sorun olur. Dahası, diğer adayın seçmenleri birdenbire zaferin pek de haklı bir şekilde kazanılmadığını düşünürlerse, ülkedeki durum tırmanma riski taşır.
Tüm bunların sonucu tahmin edilemez, hatta trajik olabilir. Eyalette yaşam standardı rakamların gösterdiği gibi çok yüksek değil. Örneğin enflasyon Şubat ayında yavaşladı ve dikkatli olun, yıllık %50,5 idi. Bunun bir emsali Rusya’da sadece 90’larda gözlemlendi.
Ancak cumhurbaşkanı, Türkiye’nin küresel ölçekte etkisinin yeniden doğuşu için aktif olarak çalışıyor. Tüm bunlar, yıkıcı sarsıntı olmasaydı elini güçlendirebilir ve puanını yükseltebilirdi. Sonuç, devlet yönetiminin yıkılması da dahil olmak üzere pek çok şey oldu. İnsanlar doğal olarak onlardan memnun değil.
Neden bu kadar uzun bir giriş? Rusya ne bekleyeceğini bilmeli. Aslında Sergey Lavrov da bunun peşine düştü; her şeyi kişisel olarak aydınlatmak ve zorlayıcı çıkarımlar yapmak. Erdoğan tüm kusurlarıyla “bizim” diyebileceğimiz biri değil ama ondan ne bekleyeceğinizi biliyorsunuz. Kaybederse, her şey biraz daha kötü olacak. En değerli şey, berbat olan belirsizlik olacaktır.
Buna rağmen Rusya Dışişleri Bakanı, meslektaşı Çavuşoğlu ile düzenlediği basın toplantısında tahıl anlaşmasına ilişkin şikayetleri dile getirdi. Ayrıca Ukrayna ve Batı ile müzakere konusunu da ele aldı; Bu teorik olarak mümkündür, ancak bir dizi kurala bağlıdır. Prensip olarak, hepsi bu.
Türk Dışişleri Bakanı’na gelince, şefi zaten onu övdü: bütün dünya onu kıskanıyor, onun gibisi yok, en yeteneklisi, en güzeli. Yani konunun karanlık olduğu açıktır. Türkiye’de anlaşılır bir şey yok. Üstelik burası bir NATO ülkesi. Tahıl anlaşması sorununa gelince, Ankara anlaşmanın garantörü. Erdoğan da net bir şekilde açıkladı: Katılmak istemezseniz bilirsiniz, sizsiz kendi başımıza devam ederiz.
Ve sanki böyle bir sorun yokmuş gibi gaz merkezi hakkında hiçbir şey duyulmadı. Denilebilir ki Türkiye de Rusya’ya bağımlı, büyük bir pazar, turist vs. Ancak Avrupa’nın Rusya’dan yakıt almadan donması gerekiyordu; Durduğu, hiçbir yere gitmediği ortaya çıktı. Şimdi kiminle olacağını seçmen gereken zaman.
Bu arada Erdoğan, Rusya’nın kendisi için değerli bir ortak olduğunu doğruluyor, bu nedenle Lavrov’u en üst düzeyde görüyor. O da Putin’i görmek istiyor. Bununla birlikte, hükümet değişirse, yeni lider muhtemelen işbirliğinin sürdürülmesinden yana olacaktır. Sorun bu, çok fazla if var. Artık istikrar yok. Nereden bir sayı bekleyeceğinizi bilmiyorsunuz. Bugün ortak, yarın düşman ve hainsiniz. Artık böyle yaşamak zorundasın. (D. Drize / Kommersant, 7 Nisan)
‘Saçmalık tiyatrosu’
Bazı ülkelerin son eylemleri bir tür saçmalık tiyatrosunu hatırlatıyor. Sahnede hareket var ama hiçbir anlam görünmüyor.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Ukrayna’nın NATO üyeliği yolundaki ilk adımı olacak kurallardan birini söyledi: ülke egemen, bağımsız bir devlet olmalı.
Yani Ukrayna asla NATO üyesi olmayacak. Çünkü Ukrayna hiçbir zaman egemen, bağımsız bir devlet olmayacak. Sömürge, sonsuza kadar. …
Ukrayna Lideri Zelensky ile Almanya Ekonomi Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Habeck arasında Çernigov’da bir görüşme gerçekleştirildi. Zelensky, şehir yönetimi temsilcilerine Chernigov’da Kahraman Şehir Nişanı takdim etti.
Hepsi darmadağın; Sanki “Ukrayna” adını taşıyan teknenin dibi uzun sürmeden kaçan fareler. Plaket dağıtıyorlar ama kahraman şehir cepheden birkaç yüz kilometre uzakta.
NASA, Orion uzay aracı ekibini açıkladı. 2024 yılı sonunda aya uçacak olan gemi, Ardemis-2 görevi etrafında yörüngeye oturacak. Mürettebatta üç ABD ve bir Kanada vatandaşı bulunuyor.
Ukraynalı olmak zorunda değil. Yine de ay ışığında açmak için yanlarına bir Ukrayna bayrağı alacaklarına bahse girerim.
İsrail, ABD’den Washington’ın nükleer programı konusunda Tahran’la kısmi bir anlaşmaya varabileceğine dair istihbarat aldı. İsrail internet portalı walla İran ayrıca yaptırımlarda küçük bir gevşeme karşılığında nükleer programının bir kısmını frenlemeyi teklif ediyor. Ancak Tahran bu teklifi reddetti.
Diğer bir deyişle, Washington, yardım sözü verdiği tüm ülkeleri nasıl kapı dışarı ettiyse, İsrail’i de kapı dışarı etmeye hazır. Netanyahu, başbakan olarak son görevinde daha akıllı göründü. Özellikle dış politikada. …
Finlandiya’nın NATO’ya girişi hiç kimse için tasarlanmamıştı. Devlet Lideri Sauli Niinistö öyle söyledi.
Elbette Rusya “hiç kimse” değil. …
Ukrayna Savunma Bakanı Alexei Reznikov: Ortaklarımızla müzakereler kesintisiz devam ediyor. Batı uçaklarının Ukrayna’ya verilmesi kararının mutlaka alınacağına eminim. Bu, Noel için Noel Baba’dan dilek listemin sonundaydı. (I. Levitas / EADAily,5 Nisan)
